'' ΠΡΟΑΣΠΙΖΩ '' --- ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΟΥ ... (Α)

Ο « ΠΡΟΑΣΠΙΖΩ »  

ΜΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΊ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ΕΤΣΙ ΟΠΩΣ ΕΧΟΥΝ ΨΗΦΙΣΤΕΊ ΜΕ ΣΧΕΤΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ ΣΤΗΝ   ΕΕ

 

Οργάνωση του χρόνου εργασίας: βασική οδηγία

Η οδηγία ορίζει τις γενικές ελάχιστες απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Επίσης, αφορά τις περιόδους ημερήσιας ανάπαυσης, τα διαλείμματα, την εβδομαδιαία ανάπαυση, την ετήσια άδεια, καθώς και ορισμένες πτυχές της νυχτερινής εργασίας και της εργασίας κατά βάρδιες. Ισχύουν τομεακές διατάξεις για τις οδικές μεταφορές, τις θαλάσσιες δραστηριότητες και την πολιτική αεροπορία.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας

ΣΥΝΟΨΗ

Με σκοπό τη σαφήνεια και τη διαφάνεια του κοινοτικού δικαίου, η παρούσα οδηγία κωδικοποιεί την παλαιά βασική οδηγία 104/93/ΕΚ του Συμβουλίου, της 23ης Νοεμβρίου 1993, καθώς και την τροποποίησή της από την οδηγία 2000/34/ΕΚ, της 22ας Ιουνίου 2000, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Στοχεύει στην επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στον κύριο στόχο της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων αφενός και στις ανάγκες μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής οικονομίας αφετέρου.
Οργάνωση του χρόνου εργασίας
Ο χρόνος εργασίας * αντιστοιχεί στην περίοδο κατά την οποία ο εργαζόμενος ευρίσκεται στην εργασία στη διάθεση του εργοδότη και ασκεί τη δραστηριότητα ή τα καθήκοντά του, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες ή/και την εθνική πρακτική.
Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα ώστε κάθε εργαζόμενος να επωφελείται από:

• ελάχιστη περίοδο ημερήσιας ανάπαυσης * ένδεκα διαδοχικών ωρών ανά εικοσιτετράωρο·
• διάλειμμα για ημερήσια εργασία άνω των έξι ωρών·
• ελάχιστη περίοδο εικοσιτετράωρης ανάπαυσης κατά μέσον όρο, χωρίς διακοπή έπειτα από κάθε περίοδο επτά ημερών, η οποία προστίθεται στις ένδεκα ώρες ημερήσιας ανάπαυσης·
• εβδομαδιαία μέγιστη διάρκεια εργασίας σαράντα οκτώ ωρών συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών·
• ετήσια άδεια τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων με αποδοχές.

Για τον υπολογισμό των εβδομαδιαίων μέσων όρων, τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν περιόδους αναφοράς:

• που δεν υπερβαίνουν τις δεκατέσσερις ημέρες για την εβδομαδιαία ανάπαυση·
• που δεν υπερβαίνουν τους τέσσερις μήνες για την εβδομαδιαία μέγιστη διάρκεια εργασίας·
• ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ή με την παροχή αυτής της δυνατότητας μέσω των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, σε ό,τι αφορά τη νυχτερινή εργασία.

H νυχτερινή εργασία *αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, καθώς η διάρκειά της δεν μπορεί να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες κατά μέσον όρο ανά εικοσιτετράωρο. Καθώς η νυχτερινή εργασία συνεπάγεται συγκεκριμένους κινδύνους ή σωματική ή διανοητική κόπωση, διέπεται από εθνικές διατάξεις ή πρακτικές, ή συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Οι εργαζόμενοι τη νύχτα * πρέπει να επωφελούνται από προστασία της υγείας και της ασφάλειας προσαρμοσμένη στη φύση της εργασίας τους. Επωφελούνται επίσης από δωρεάν αξιολόγηση της υγείας τους πριν από την πρόσληψή τους για νυχτερινή εργασία και, στη συνέχεια, υποβάλλονται τακτικά σε έλεγχο. Εάν κριθούν ακατάλληλοι, πρέπει –στο μέτρο του δυνατού– να απασχοληθούν σε εργασία ημέρας. Ο εργοδότης που οργανώνει την εργασία σύμφωνα με έναν συγκεκριμένο ρυθμό πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γενική αρχή της προσαρμογής της εργασίας στον άνθρωπο, ιδίως με σκοπό τη μείωση της μονότονης και ρυθμικά επαναλαμβανόμενης εργασίας. Ο εργοδότης που χρησιμοποιεί τακτικά τις υπηρεσίες νυχτερινών εργαζομένων ενημερώνει σχετικά τις αρμόδιες αρχές για την υγεία και την ασφάλεια.
Παρεκκλίσεις από τις προαναφερθείσες αρχές είναι δυνατές μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους. Συγκεκριμένα, οι παρεκκλίσεις μπορούν να χορηγηθούν:

• στα πλαίσια του σεβασμού των γενικών αρχών της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων εφόσον η διάρκεια της εργασίας δεν μπορεί να μετρηθεί ή/και να προκαθοριστεί από τον ίδιο τον εργαζόμενο·
• για ορισμένες δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον τόπο εργασίας και τον τόπο κατοικίας του εργαζομένου, όπως οι δραστηριότητες ανοικτής θάλασσας *·
• για τις δραστηριότητες φύλαξης ή επιτήρησης που αποβλέπουν στην εξασφάλιση της προστασίας αγαθών ή προσώπων·
• για τις δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη εξασφάλισης της συνέχειας της υπηρεσίας, όπως η νοσηλεία, η γεωργία ή οι υπηρεσίες τύπου και πληροφοριών·
• σε περίπτωση προβλεπόμενης αύξησης της δραστηριότητας, ιδίως στους τομείς της γεωργίας, του τουρισμού ή των ταχυδρομικών υπηρεσιών, καθώς και για τα άτομα που εργάζονται στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών·
• εφόσον εφαρμόζεται αντισταθμιστική ανάπαυση:
  • σύμφωνα με κριτήρια που παρατίθενται στην οδηγία, π.χ. δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη εξασφάλισης της συνέχειας της υπηρεσίας ή της παραγωγής·
  • μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή συμφωνιών που συνάπτονται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.

Οι παρεκκλίσεις για τις περιόδους αναφοράς για τον υπολογισμό της εβδομαδιαίας διάρκειας της εργασίας δεν μπορούν να υπερβαίνουν τους έξι μήνες ή, στο πλαίσιο συλλογικής σύμβασης εργασίας, τους δώδεκα μήνες.
Ένα κράτος μέλος μπορεί να επιτρέψει σε εργοδότη να παρεκκλίνει από το όριο των σαράντα οκτώ ωρών εργασίας την εβδομάδα, εφόσον ο εργαζόμενος συμφωνεί. Δεν πρέπει να υπάρχουν δυσμενείς συνέπειες για τον εργαζόμενο σε περίπτωση άρνησης. Ο εργοδότης αναλαμβάνει την υποχρέωση να τηρεί μητρώο, με εύκολη πρόσβαση για τις αρμόδιες αρχές, για κάθε εργαζόμενο που έχει δεχτεί να υπερβεί τα όρια του ωραρίου εργασίας. Πρέπει να τηρούνται οι γενικές αρχές ασφάλειας και υγείας.
Εφαρμόζονται ειδικές διατάξεις σε ορισμένους τομείς εργασίας:

• μετακινούμενοι εργαζόμενοι *και δραστηριότητες ανοικτής θάλασσας: οι διατάξεις σχετικά με τις περιόδους ημερήσιας ανάπαυσης, τα διαλείμματα, την εβδομαδιαία ανάπαυση, την ετήσια άδεια και τη νυχτερινή εργασία δεν εφαρμόζονται στους μετακινούμενους εργαζόμενους, αλλά τα κράτη μέλη παρέχουν εγγυήσεις για επαρκή ανάπαυση * σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της οδηγίας. Οι περίοδοι αναφοράς για τους εργαζόμενους ανοικτής θάλασσας μπορούν να ανέλθουν σε δώδεκα μήνες για τον υπολογισμό της ανώτατης διάρκειας του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας·
• εργαζόμενοι σε αλιευτικό πλοίο: οι διατάξεις σχετικά με τις περιόδους ημερήσιας ανάπαυσης, την εβδομαδιαία μέγιστη διάρκεια εργασίας και τη νυχτερινή εργασία δεν εφαρμόζονται στους εργαζόμενους σε αλιευτικό πλοίο κράτους μέλους, αλλά ο εβδομαδιαίος μέσος όρος εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τις σαράντα οκτώ ώρες σε περίοδο αναφοράς ενός έτους. Ο μέγιστος αριθμός ωρών εργασίας ανέρχεται σε δεκατέσσερις ώρες ανά εικοσιτετράωρο και εβδομήντα δύο ώρες ανά εβδομάδα. Ο ελάχιστος αριθμός ωρών ανάπαυσης δεν μπορεί να είναι κατώτερος από δέκα ώρες την ημέρα και εβδομήντα επτά ώρες την εβδομάδα. Εθνικές διατάξεις, συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνίες με τους κοινωνικούς εταίρους καθορίζουν τον ανώτατο αριθμό ωρών στους εν λόγω δύο τομείς. Το αργότερο το 2009, η Επιτροπή θα επανεξετάσει τις διατάξεις στον εν λόγω τομέα·
• ασκούμενοι ιατροί: εφαρμόστηκε πενταετής μεταβατική περίοδος, από την 1η Αυγούστου 2004 για τους ασκούμενους ιατρούς. Την πρώτη τριετία της εν λόγω περιόδου, η διάρκεια της εβδομαδιαίας εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει, κατά μέσον όρο, τις πενήντα οκτώ ώρες. Στη συνέχεια, κατά τη διετία που ακολουθεί, το εν λόγω όριο δεν μπορεί να υπερβαίνει, κατά μέσον όρο, τις πενήντα έξι ώρες. Μπορεί να προβλεφθεί έκτο μεταβατικό έτος σε ορισμένα κράτη μέλη. Σε αυτή την περίπτωση, η διάρκεια της εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει, κατά μέσον όρο, τις πενήντα δύο ώρες την εβδομάδα. Κατά τη λήξη της εν λόγω μεταβατικής περιόδου, το όριο θα ανέρχεται σε σαράντα οκτώ ώρες την εβδομάδα.

 

Οδηγία 88/2003/ΕΚ [έγκριση: συναπόφαση COD/2002/0131]	02.08.2004	-	ΕΕ L 299/9 της 18.11.2003

&

Το άρθρο 154 της ΣΛΕΕ) [COM(2010) 106 τελικό
& Έκθεση της Επιτροπής για τη λειτουργία των διατάξεων της οδηγίας 2003/88/EΚ που εφαρμόζονται στους εργαζόμενους ανοικτής θάλασσας [COM(2006) 853 τελικό 

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 07.07.2010

 

Για τον « ΠΡΟΑΣΠΙΖΩ »  

Λιάτσος Γιώργος